Yurtdışına çıkarılacak nadir elementler ve kullanım alanları

Koç Holding ve Fernas ortaklığında Kırşehir’de yürütülmek istenen altın madeni projesi, yalnızca altın açısından değil stratejik metaller bakımından da dikkat çekici sonuçlar ortaya çıkardı. Proje kapsamında hazırlanan ÇED raporunda, 200 bin tonluk cevherin yurt dışına çıkarılarak burada zenginleştirme yapılacağı ve yalnızca altın üretileceği belirtilirken; yapılan numune analizlerinde altının dışında, savunma sanayiinden enerji teknolojilerine kadar birçok alanda kritik öneme sahip elementlerin de bulunduğu ortaya çıktı. Altından Kat Kat Fazla Stratejik Metaller Boztepe'deki Koç ve Fernas'a maden sahasından alınan numunelerden elde edilen analiz verilerine göre, bir ton kaya ve topraktan yalnızca yarım gram altın elde edileceği öngörülürken, aynı miktarda çok daha yüksek oranlarda başka metaller tespit edildi. Buna göre: Titanyum, altından 900 kat fazla çıktı. Uçak gövdeleri, zırh teknolojileri ve uzay sanayisinde kullanılan titanyum, aynı zamanda biyomedikal implantlarda da kritik bir role sahip. Seryum, altından 263 kat fazla bulundu. Katalitik konvertörlerde, cam ve elektronik üretiminde kullanılan seryum, otomotiv ve enerji sektörleri için stratejik değer taşıyor. Lantan, 140 kat fazla ölçüldü. Hibrit araç pilleri, kamera lensleri ve optik cihazlarda kullanılan lantan, yeşil enerji teknolojilerinin temel girdilerinden biri. Neodimyum, altından 100 kat fazla bulundu. Rüzgâr türbinleri ve elektrikli araç motorlarında kullanılan güçlü mıknatısların ana hammaddesi olan neodimyum, enerji dönüşümü sürecinde kritik önemde. Lityum, 81 kat fazla tespit edildi. Elektrikli araç bataryaları ve cep telefonlarında kullanılan lityum, günümüzün en değerli stratejik minerallerinden biri kabul ediliyor. İtriyum, 70 kat fazla bulundu. Lazer sistemleri, süper iletkenler ve radar teknolojilerinde kullanılan bu element, askeri ve teknolojik uygulamalarda öne çıkıyor. Kadmiyum ve Toryum, altından 44 kat fazla çıktı. Kadmiyum güneş panelleri ve pillerde; toryum ise geleceğin nükleer enerji reaktörlerinde potansiyel yakıt olarak değerlendiriliyor. Uranyum, altından 10 kat fazla ölçüldü. Nükleer enerji ve silahlanmada kritik rol oynayan uranyum, stratejik güvenlik açısından en hassas minerallerden biri. Bunların dışında demir, alüminyum, magnezyum, kobalt, nikel, bakır, zirkonyum gibi sanayinin temel yapı taşları olan metallerin de yüksek oranlarda bulunduğu dikkat çekiyor. Zenginleştirme Yurt Dışında, Stratejik Madenlerin Akıbeti Belirsiz Firma, hazırladığı ÇED raporunda yalnızca altın üretimine odaklanırken, bu stratejik metallerin ne şekilde değerlendirileceğine dair herhangi bir bilgi paylaşmadı. Analizler, altının yalnızca çok küçük bir miktar teşkil ettiğini, buna karşın tonlarca stratejik madenin sahada bulunduğunu ortaya koyuyor. Uzmanlara göre en büyük tehlike, bu stratejik metallerin yurtdışına çıkarıldıktan sonra hangi amaçlarla kullanılacağına dair Türkiye’nin hiçbir söz hakkına sahip olmaması. Zira bu elementlerden üretilen yüksek teknoloji ürünü silahların ileride kime satılacağı ya da hangi ülkeler tarafından kullanılacağı belirsiz. Kimse, bu madenlerden yapılacak silahların bir gün Türkiye’ye karşı kullanılmayacağını garanti edemez. Bu nedenle Kırşehir’deki maden sahası, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda ulusal güvenlik boyutuyla da tartışmaların odağına yerleşmiş durumda.